Nieuwe 'Vondst van de Maand': schildpadpantser uit de 18e eeuw

CASTRICUM - Vanaf november is er in Huis van Hilde weer een nieuwe Vondst van de Maand te bezichtigen. Deze keer betreft het een pantser van een Europese moerasschildpad. De schildpad werd in 2004 door de beeldend kunstenaar Gerd Jan Roos gevonden toen hij een vijver wilde graven achter zijn historische stolpboerderij op Texel.

Tijdens het graven van de vijver is zeer veel vondstmateriaal uit de periode 1700-1750 aangetroffen. Volgens de vinder betrof dit onder andere meer dan honderd kokosnoten, drinkgerei, flessen, tabakspijpen, borden en pannen. Naast al deze objecten zat er nog een zeer bijzondere vondst tussen het materiaal: het onder- en bovenpantser van een schildpad.

Het schild
De stukjes pantser lagen los bij elkaar en zijn weer zorgvuldig passend gemaakt en vastgelijmd. Bij het pantser zijn ook een deel van de rugwervels, bovenarmen, schouderbladen en heupen gevonden. De kop, nek, achterpoten en onderarmen ontbreken. De twee gaten aan de achterkant van het rugschild lijken niet bewust gemaakt te zijn, maar een latere beschadiging op het dunste deel van het schild. Het is erg speciaal dat ook de hoornschilden vrijwel compleet bewaard zijn. Nu zijn ze flinterdun, maar toen ze nog op het schild zaten waren ze een paar millimeter dik.

Moerasschildpad
Het schild is waarschijnlijk afkomstig van een Europese moerasschildpad (Emys orbicularis), die in Nederland niet tot een inheemse soort wordt gerekend. De afgelopen jaren zijn er wel af en toe enkele waargenomen. Deze schildpad komt voor in Centraal- en Zuid-Europa, noordwestelijk Afrika en in de natte delen van het Midden-Oosten en Centraal-Azië.

Curiositeit
Het schild zal zeer waarschijnlijk los door mensen zijn meegenomen als curiositeit of versiering. Dit wordt aangenomen omdat alle uitstekende delen van het skelet ontbreken. Ook is bekend dat VOC-schepen wel eens kokosnoten en schildpadden meebrachten. De vondsten op het terrein suggereren de aanwezigheid van een zeemans- of plattelandskroeg en historische kroegen waren ook vaak versierd met schilderijen, wandkaarten en kanaries. Een schild van een schildpad zou hier dus goed tussen passen.

Vondst van de Maand
Het provinciaal archeologisch depot zit vol bijzondere vondsten uit Noord-Holland. Uit deze rijke collectie wordt maandelijks een selectie gemaakt die getoond wordt in de speciale 'Vondst van de maand' vitrine. De Vondst van de Maand is gratis toegankelijk en tijdelijk te bezichtigen in Huis van Hilde. Meer informatie is te vinden op de website van Huis van Hilde.

Deze Vondst van de Maand staat ook beschreven in de Archeologische Kroniek van Noord- Holland van de Provincie Noord-Holland. In dit boek staan foto's en beschrijvingen van bijzondere opgravingen en de vaak spectaculaire vondsten.
Gedrukte exemplaren kun je aanvragen bij het provinciaal depot De toezending is gratis. De meest recente kroniek is ook te bestellen aan de balie van Huis van Hilde.